همانگونه که در بخشهای قبلی این سلسله یادآور شدیم، جنایات و فساد مالی و اخلاقی دوستم، اگرچه بخش زیادی از آن طی بیستسال جمهوریت پنهان مانده و برملا نشده است، اما همان مقدار اندکی هم که فاش شده، آنقدر زیاد است که نمیتوان همهٔ آنها را بیان کرد. بنابر همین، در این سلسله به مهمترین آنها اشاره میکنیم.
در ادامهٔ افشاسازی چهرهٔ سیاه دوستم، به فساد اخلاقی این فرد میرسیم؛ فسادی که حتی در میان جنگسالاران و چهرههای بدنام جمهوریت نیز کمتر نمونهٔ مشابه آن دیده شده است. این ماجرا نهتنها برای دوستم، بلکه اعتبار تمامی جنگسالاران را بیش از پیش از بین برد.
احمد ایشچی، والی پیشین جوزجان و از فرماندهان قدیمی حزب جنبش ملی اسلامی، سالها رقیب سرسخت عبدالرشید دوستم در شمال بود. وی در ۵ قوس ۱۳۹۵، پس از یک مسابقهٔ بزکشی در جوزجان، به دعوت ظاهراً صلحآمیز دوستم به خانهٔ او در منطقهٔ شیرپور کابل رفت.
ایشچی به محض ورود، از سوی دهها ملیشهٔ مسلح دوستم خلع سلاح و سپس به زیرزمین منتقل شد. او به مدت پنج روز در این زیرزمین محبوس بود؛ پنج روزی که در آن اتفاقات تلخی برایش رخ داد و بعدها سبب بدنامی او و دوستم گردید.
این واقعه اگرچه در ابتدا پنهان ماند، اما احمد ایشچی سرانجام طی یک کنفرانس مطبوعاتی با چشمان اشکبار گفت: «مرا با زنجیر بستند، با کابل و لوله و لگد زدند تا جایی که دیگر نمیتوانستم بایستم. جنرال دوستم شخصاً چند بار آمد، به من دشنام داد و با چوب به کمرم زد. چندین بار با دهانهٔ تفنگ کلاشینکف بر من تجاوز کردند.»
گرچه عدهای تلاش داشتند ادعاهای ایشچی را دوسیهسازی برای دوستم عنوان کنند و آن را تکذیب نمایند، اما شواهد غیرقابل انکار زیادی وجود داشت: عکسهای منتشرشده از کبودیهای پشت، رانها و دستها؛ گزارش طب عدلی که آثار ضربات سنگین و جراحتهای شرمگاه او را تأیید میکرد؛ و شهادت چند نفر از محافظان و رانندگان دوستم که بعداً در دادگاه تکرار شد.
این کنفرانس آغاز رسوایی دوستم بود. پس از این ادعاها، کمیسیون حقوق بشر افغانستان هیئتی حقیقتیاب فرستاد و گزارش ۷۰ صفحهای منتشر کرد که در آن دوستم را «مستقیماً مسئول» دانست. لویسارنوالی در سال ۱۳۹۵ پرونده را باز کرد و ۹ نفر از محافظان دوستم را بازداشت نمود. هشت نفرشان در سال ۱۳۹۷ به ۸ تا ۱۲ سال زندان محکوم شدند، اما هیچکدام جرأت نکردند علیه خود دوستم شهادت دهند.
در ۲۹ ثور ۱۳۹۶، زمانی که محکمهٔ عالی پس از اثبات بدون شک و شبههٔ جرم، فرمان دستگیری او را صادر کرد، دوستم یک روز بعد با طیارهٔ شخصی به ترکیه گریخت. در آن زمان، دولت غنی ابتدا ادعا کرد که «برای درمان رفته»، اما همه میدانستند که این یک تبعید خودخواسته بود، نه یک سفر عادی.
بعدها دوستم، پس از حدود ۱۴ ماه، در سرطان ۱۳۹۷ با وساطت ترکیه و آمریکا به افغانستان بازگشت؛ اما فساد گستردهٔ حکومت پیشین و حمایت آمریکا از این چهرهٔ بدنام باعث شد که پروندهٔ او در لویسارنوالی برای همیشه بسته شود و وی هیچگاه مورد بازخواست قرار نگیرد.
این ماجرا بیش از هر چیز نشان داد که در رژیم فروپاشیدهٔ جمهوریت، معیار نه حق و عدالت، بلکه نفوذ در این دستگاه فاسد بود. بنابر این، دوستم حتی زمانیکه شواهد طب عدلی، عکسها، شهادت متهمان و فشار جامعهٔ جهانی وجود داشت، از مجازات گریخت و تنها دو سال بعد از سوی همان اشرف غنی به درجهٔ مارشالی ارتقا یافت.
توجه: نوشته ها، مقالات و نظریات منتشر شده از صدای هندوکش تنها بیانگر نظر نویسندگان است، موافقت صدای هندوکش برایشان شرط نیست.
