نویسنده: ابو عثمان غزنوی
شرکت بریشنا دیروز اعلام کرد که کار بررسی پروژۀ انتقال برق از تاجکستان و قرغیزستان به پاکستان از مسیر افغانستان (کاسا یک هزار) در ولایت‌های شمالی کشور از جمله کندز آغاز شده است.
این شرکت تاکید کرد که کارهای اولیه مسیر پروژه انتقال برق کاسا هزار در ولایت‌های کندز و بغلان عملا آغاز شده و
مسؤول اجرایی این شرکت به منظور بررسی و فراهم‌سازی تسهیلات برای اجرای این پروژه به ولایت‌های بغلان و قندوز سفر کرده و با مقامات این دو ولایت دیدار و گفتگو کرده است. منابع در این شرکت می‌افزایند که افتتاح رسمی کارهای مجدد این پروژۀ بزرگ در سطح منطقه، طی چند روز آینده با حضور مقامات مربوط صورت خواهد گرفت.
کار این پروژه در کشورهای دخیل تاحدودی تکمیل شده است اما در افغانستان بعد از حاکمیت امارت اسلامی افغانستان به دلیل اینکه بانک جهانی کارهای پروژه‌یی خود را در کشور متوقف کرد، هنوز به صورت کامل اجرایی نشده است.
اخیرا بانک جهانی اعلام کرد که در ماه جون سال جاری کارهای باقیماندۀ پروژۀ کاسا یک هزار در هماهنگی با ادارات مربوط امارت اسلامی افغانستان از سر خواهد گرفت.
گفته می‌شود، ارزش مجموعی این پروژه 1.2 میلیارد دالر است که در حوزۀ مربوط به افغانستان، 260 میلیون دالر هزینه دارد و تاکنون 100 میلیون دالر آن از سوی بانک جهانی پرداخت نشده و بانک جهانی متعهد شده که مبلغ باقیمانده را به زودی به خاطر اجرایی شدن این پروژۀ بزرگ پرداخت خواهد کرد.
این پروژه یکی از پروژه‌های مهم انرژی برق آسیای مرکزی و جنوبی به شمار می‌رود که ظرفیت انتقال آن (1300) میگاوات بوده است.
طرح کاسا یکهزار دوازده سال قبل ریخته شد، طرحی که قرار است هزاران خانه را در کشورهای افغانستان و پاکستان روشن نموده و به عنوان پل انرژی میان آسیای مرکزی و آسیای جنوبی تبدیل گردد.
کاسا یکهزار حدود (1250) کیلومتر طول خواهد داشت که از کشورهای تاجکستان و افغانستان عبور می‌نماید و از مقدار (1300) میگاوات برقی که از قرغیزستان و تاجکستان به افغانستان و پاکستان انتقال خواهد شد، از جمله (300) میگاوات آن در افغانستان به مصرف خواهد رسید و ما بقی آن به پاکستان انتقال خواهد یافت. به گفتۀ مقامات شرکت برشنا امارت اسلامی یک ایستگاه تبدیل ولتاژ بلند برق در پلخمری مرکز ولایت بغلان ساخته خواهد شد تا (300) میگاوات برق مورد نیاز افغانستان را تأمین نماید.
مسئله مهم در این پروژه بزرگ که بعد از تاجکستان بیشترین سود را به افغانستان خواهد داشت، در گذشته تأمین امنیت مسیر انتقال آن در خاک افغانستان اما بعد از حاکمیت امارت اسلامی که امنیت سراسری در کشور تأمین و به تبع آن، کشور به سوی ثبات مطمین گام برمی‌دارد، کشورهای ذیدخل و بانک جهانی به آغاز مجدد کارهای این پروژۀ بزرگ در افغانستان علاقه مندی نشان دادند که طرف‌های یادشده طی چندین نشست با شرکت برشنا، به آغاز مجدد کار این پروژه در خاک افغانستان به توافق رسیدند که اینک هم اکنون در آستانۀ اجرایی شدن قرار دارد.
اجرایی شدن این پروژه برای پاکستان از لحاظ اقتصادی دارای سودمندی بسیاری است؛ این کشور طی سال های اخیر با بحران شدید انرژی مواجه است. چنانکه در حال حاضر، افزایش قیمت‌های انرژی و خاموشی‌ها، آزمونی برای دولت این کشور تبدیل شده است.
هزینه‌های واردات انرژی پاکستان در مدت ۱۰ ماه اخیر، دو برابر شده و همزمان عرضه به بعضی از صنایع صادراتی، کاهش پیدا کرده است. محدودیت‌ها برای مصرف برق، مخاطرات بیشتری برای بخشهای مهم اقتصاد این کشور از جمله کارخانه‌های منسوجات که منبع نیمی از درآمدهای صادراتی پاکستان هستند، ایجاد می‌کند.
بنابراین، با اجرایی شدن پروژۀ کاسا هزار، ارزان ترین و مقرون به صرفه ترین برق در اختیار پاکستان قرار می‌گیرد؛ چیزی که می‌تواند، تا حدی این کشور را از بحران به وجود آمده از ناحیۀ انرژی نجات دهد.
این پروژه برای افغانستان نیز از لحاظ سیاسی و منطقه‌یی سودمند است. کابل می‌تواند سالانه حدود 45 تا 50 میلیون دالر از این رهگذر، حق ترانزیت دریافت کند. افزون براینکه می تواند کسر برق وارداتی خود را با اجرایی شدن آن مرفوع سازد.
از سوی دیگر، افغانستان می‌تواند از نظر سیاسی ثابت کند که بر تحریم‌های ظالمانه غلبه کرده است و اکنون با همکاری و مشارکت می‌تواند پروژه های دیگری همچون تاپی و اینترنت را نیز آغاز نماید.
در همین حال، اجرای پروژه کاسا هزار در ایجاد فرصت‌های کاری و بهبود اعتماد اقتصادی افغانستان در منطقه اثرگذار بوده و این پروژه می‌تواند سطح بیکاری را کاهش داده، و با ایجاد مناطق صنعتی کشور به سمت خودکفایی در بخش انرژی حرکت کند.
در مجموع تطبیق این پروژه، به تقویت ثبات سیاسی و امنیتی در منطقه کمک خواهد کرد و بر میزان توسعۀ همکاری‌های منطقه‌یی خواهد افزود؛ چیزی در نهایت به پویایی و شگوفایی اقتصادی و تجاری منجر خواهد شد.
