در حال حاضر، پاکستان با بحران‌های عمیق اقتصادی و سیاسی دست و پنجه نرم می‌کند. این کشور به صندوق بین‌المللی پول (IMF) میلیاردها دالر مدیون است و ثبات سیاسی و نظامی‌اش فروپاشیده. با برخی مناطق، تعامل تبعیضی صورت می‌گیرد و نفوذ قدرت‌های جهانی در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی آن رو به افزایش است.
در مرزهایش با هند و افغانستان، گاه به صورت ناگهانی و به سبب واقعات و گاه عمدی درگیر تنشها و جنگ می‌شود. جامعه پاکستان از اقوام، زبان‌ها و ادیان متنوع و مختلف تشکیل شده است که این تنوع، چالش‌های خاص خود به همراه دارد. گروه طالبان پاکستانی نیز روز به روز قدرت بیشتری می‌گیرد و اختلافات سیاسی و فکری میان احزاب داخلی نیز رو به افزایش است. این عوامل، پاکستان را در وضعیت ناگوار اقتصادی و سیاسی قرار داده‌اند که در مورد چند موارد، اینجا تبصره میکنیم.
چهار ایالت پاکستان و تبعیض ساختاری میان آن‌ها
۱. ایالت پنجاب: لاهور، مرکز این ایالت و جایگاه قدرت و سیاست در پاکستان را در اختیار دارد. بیشترین خدمات در این ایالت متمرکز است. از مجموع ۳۳۶ کرسی مجلس ملی پاکستان، حدود ۱۷۴ کرسی به پنجاب تعلق دارد. همین موضوع باعث شده تا این ایالت در رأس تصمیم‌گیری‌های سیاسی کشور قرار گیرد و نقشی مسلط در ساختار قدرت داشته باشد.
۲. ایالت سند: مرکز آن شهر کراچی است. با آنکه جایگاه سند نسبت به پنجاب ضعیف‌تر است، اما همچنان بعد از پنجاب، بیشترین خدمات دولتی را دریافت می‌کند. این ایالت در مجلس ملی تقریباً ۷۵ کرسی دارد، اما نفوذ سیاسی و اقتصادی‌اش کمتر است.
۳. ایالت خیبر پختونخوا: مرکز آن شهر پیشاور بوده و جمعیت آن به حدود ۴۱ میلیون نفر می‌رسد. زبان اصلی ساکنان این ایالت پشتو است. با داشتن حدود ۵۵ کرسی در پارلمان، تأثیر چندانی بر معادلات سیاسی کشور ندارد. خیبر پختونخوا یکی از ایالت‌های کمتر توسعه یافته محسوب می‌شود. با اینکه منابع معدنی قابل توجهی در این منطقه وجود دارد، اما این منابع استخراج می‌شوند و درآمد حاصل از آن‌ها عمدتاً در پنجاب خرج می‌گردد.
۴. ایالت بلوچستان: مرکز این ایالت، شهر کویته است و جمعیتی نزدیک به ۱۵ میلیون نفر دارد. مردم آن به زبان‌های بلوچی، پشتو و براهوی سخن می‌گویند. این ایالت فقط ۲۰ کرسی در مجلس ملی دارد. بلوچستان خواهان خودمختاری است و به طور کامل از قدرت سیاسی کنار گذاشته شده است. با آنکه از نظر منابع طبیعی غنی‌است، درآمد حاصل از این منابع در دیگر ایالت‌ها مصرف می‌شود. خدمات آموزشی و صحی در این منطقه به شدت پایین است، در حالی‌که جغرافیایی وسیعی دارد. حتی خدمات اولیه نیز به بسیاری از مناطق آن نرسیده است.
رفتار تبعیض‌آمیز پاکستان با منطقه کشمیر: پاکستان بر ۳۸ درصد از خاک کشمیر کنترل دارد. مناطق جمو، آزاد کشمیر و گلگت-بلتستان تحت سلطه دولت پاکستاړ نیستند. با وجود داشتن جمعیتی در حدود ۶ میلیون نفر، این مناطق از هیچ چوکی مجلس ملی پاکستان برخوردار نیستند.
وضعیت اردوی پاکستان و حادثه اخیر کشمیر: بخش عمده‌ای از بودیجه سالانه پاکستان به اردو اختصاص می‌یابد. در واقع، موجودیت جغرافیایی پاکستان نه با وسیله مردم، بلکه با قدرت اردو حفظ شده است. اگر ارتش نباشد، شاید نامی از کشوری به نام پاکستان هم باقی نماند. به همین دلیل، دولت توجه ویژه‌ای به اردو دارد و تا حدی زیاد قدرت سیاسی و نظامی در اختیار این نهاد است.
در این اواخر، روحیه اردو به شدت آسیب دیده و تضعیف شده است. درگیری‌های داخلی تلفات جانی و مالی بسیاری بر جای گذاشته و در مناطق دورافتاده حتی معاش و غذا به برخی سربازان نمی‌رسد. روند خروج تدریجی نیروها از ارتش آغاز شده و ثبات نظامی در سطح کشور هر روز ضعیف‌تر می‌شود. این همه باعث کاهش محبوبیت اردو در میان مردم شده است.
در چنین شرایطی، موضوع کشمیر نقش وحدت بخش میان ملت و اردو ایفا می‌کند. حتی یک حمله‌ی نمادین جوابی از سوی اردو به هند، واکنش مثبت و حمایت گسترده مردم را در پی دارد. در راستای ترمیم رابطه میان اردو و مردم، این احتمال وجود دارد که حمله به گردشگران در جموکشمیر تحت کنترل هند، بخشی از برنامه اردوی پاکستان بوده باشد. با اینکه هند در پاسخ هشدارهایی داد، ماجرا به تدریج سرد شد. با این حال، پاکستان توانست از این رخداد برای تحقق اهداف سیاسی و نظامی خود بهره‌برداری کند.
توجه آمریکا به هند و پاکستان:
در سال ۲۰۲۴میلادی، سرمایه‌گذاری آمریکا در پاکستان نسبت به سال ۲۰۲۳ ده‌ها میلیون دالر کاهش یافته است. در مقابل، سرمایه‌گذاری آمریکا در هند به بیش از ۶۰ میلیارد دالر رسیده است. در صورت بروز تنش میان هند و پاکستان، حمایت آمریکا از هند تقریباً قطعی است. چراکه برای آمریکا، هند به عنوان متحد اقتصادی و سیاسی در برابر چین در جنوب آسیا نقش اساسی ایفا می‌کند. از سوی دیگر، چین به عنوان متحد اصلی پاکستان عمل می‌کند.
توجه: نوشته ها، مقالات و نظریات منتشر شده از صدای هندوکش تنها بیانگر نظر نویسندگان است، موافقت صدای هندوکش برایشان شرط نیست.
