در دو دهه اخیر، واقعیت سیاسی افغانستان بارها دگرگون شده است، اما موضوع مشروعیت همواره یکی از پرچالشترین مباحث در میان جریانهای سیاسی و در روابط بینالمللی باقی مانده است. گروههایی که خود را با نامهای «مقاومت» یا «جبهه آزادی» معرفی میکنند، پیوسته حکومت افغانستان را به نامشروع بودن و نداشتن پشتوانه مردمی متهم کردهاند؛ در حالیکه حکومت افغانستان همزمان با این تبلیغات، روزبهروز در مسیر گسترش روابط دیپلماتیک، منطقهای و جهانی گام برمیدارد. ماجرای اخیر کنر و اعلامیههای تبلیغاتی این گروهها در پی آن، یک بار دیگر تضاد آشکار میان ادعای مشروعیت و تحقق عملی آن را روشنتر ساخت، اینکه چه کسانی ادعای مشروعیت دارند و چه کسانی در عمل به دست می آورند.
جبهات مقاومت و آزادی، هر حادثهای را به ابزار تبلیغاتی بدل میکنند و تلاش دارند بر حکومت افغانستان مهر نامشروعیت بزنند. با این همه، مشکل اصلی آنها این است که تا امروز از هیچ کشوری مشروعیت به دست نه آورده. آنها را به عنوان یک اپوزیسیون مشروع به رسمیت نشناخته است. نشستهایشان پیدرپی لغو یا به تعویق میافتد، شمار شرکتکنندگانشان کاهش مییابد و صدایشان در ستیج بینالمللی آرامآرام خاموش میگردد. بسیاری از نشستهای اخیرشان به دلیل نبود حمایت، اختلافات داخلی و کمبود حضور، یا بینتیجه به پایان رسیده یا اصلاً انعکاسی نیافته است.
جامعه جهانی که زمانی به دنبال یافتن بدیل برای افغانستان بود، اکنون آشکارا نسبت به این گروهها بیاعتناست. کشورهای مختلف جهان به جای شناخت رسمی مخالفان، به شکل روزافزون روابط خود را با حکومت افغانستان گسترش میدهند.
اعلامیههای این گروهها در پی حادثه کنر طوری نشر شد که گویی مردم در کنار آنان ایستادهاند؛ اما در همان رویداد، واکنش برخی جریانهای دیگر، که به گونهای از اقدامات حکومت ستایش کردند، در حقیقت عکسالعمل آشکار به تبلیغات آنها بود. این واکنشها نشان داد که سنجش یک رویداد تنها از معیار و دیدگاه یک جریان خاص ممکن نیست، بلکه قضاوتی فراگیر و جامع نیاز دارد.
در واقع، برخلاف آنچه این گروهها ادعا کردند، بیشتر مردم از اقدامات حکومت در کنر حمایت نمودند و حتی بعضی مخالفان دیگر نیز به شکل غیرمستقیم آن را تأیید کردند. این موضعگیریها، در عمل پاسخی قاطع به تبلیغات جبهات شر و فساد بود.
حکومت افغانستان با وجود چالشهای سالهای گذشته، توانسته است گامهای عملی و مؤثر در راستای گسترش روابط دیپلماتیک بردارد. نماینده ویژه روسیه به صراحت اعلام کرده است که روابط افغانستان با چین و پاکستان به سطح بالا رسیده و این وضعیت همچون «چراغ سبزی» در منطقه تلقی میشود. چنین اظهاراتی نشان میدهد که مشروعیت حکومت افغانستان در عرصه جهانی رو به افزایش است و مخالفان آرامآرام جایگاه خود را از دست میدهند.
حکومت افغانستان در راستای گسترش همکاریها دیپلماتیک با کشورهای منطقه و جهان، گامهای عملی برداشته است. روسیه، چین، ایران، هند و پاکستان همه بر ارتقای روابط دیپلماتیک با حکومت افغانستان تأکید کردهاند که این خود نشانهای از اعتبار و جایگاه بینالمللی آن است. این تحولات بهروشنی ثابت میسازد که جهان به تدریج حکومت کنونی افغانستان را به عنوان نظام مشروع پذیرفته و مسئولان آن را نمایندگان رسمی قبول میکند. گسترش این روابط، پاسخی محکم در برابر تبلیغات مخالفان است.
مشروعیت تنها با شعار و ادعا به دست نمیآید، بلکه در عمل، ایجاد ثبات و تأمین نیازهای مردم به اثبات میرسد و آشکار میشود. مخالفان هرچند در سخنان و اعلامیههایشان خود را نمایندگان مردم معرفی میکنند، اما نه توانستهاند اعتماد عمومی را جلب نمایند و نه جایگاهی در سطح بینالمللی کسب کنند. در مقابل، حکومت از رهگذر تقویت روابط دیپلماتیک، همکاریهای منطقهای و برقراری نظم داخلی، به تدریج خود را به عنوان نماینده مشروع مردم تثبیت کرده است.
مشروعیت تنها بحثی حقوقی و بینالمللی نیست، بلکه ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز دارد. مشروعیت حکومت کنونی افغانستان در ایجاد نظم داخلی، تأمین امنیت و برآوردهساختن نیازهای مردم جلوهگر است. مخالفان نه تنها در این عرصهها ناکام ماندهاند، بلکه هیچ طرح عملی بدیل نیز ارائه نکردهاند و همه مواضعشان بر انتقاد استوار است؛ در حالی که راهحلهای پیشنهادی آنها مبهم و غیرواقعی است.
مخالفان با شعار ادعای مشروعیت دارند، اما حکومت افغانستان در عمل آن را به دست میآورد. تأمین امنیت، بهبود زندگی مردم و گسترش روابط بینالمللی دستاوردهایی هستند که مشروعیت حکومت افغانستان را به طور عملی ثابت میکنند. شعارهای توخالی مخالفان هیچ تغییر مثبتی در زندگی روزمره مردم ایجاد نمیکند، و به همین دلیل ترازوی مشروعیت روزبهروز به نفع حکومت افغانستان سنگینتر میشود.
بر اساس همه شواهد، مخالفان اگرچه ادعای مشروعیت دارند، اما نه پشتوانه مردمی، نه حمایت بینالمللی و نه برنامه بدیلی در اختیار دارند. در مقابل، حکومت افغانستان از رهگذر روابط دیپلماتیک، ایجاد نظم داخلی، جلب اعتراف و گسترش شناسایی کشورهای جهان، مشروعیت کسب میکنند. به همین دلیل، جامعه جهانی به تدریج این مخالفان را کنار میگذارد و شاهد عروج حکومت افغانستان میباشد.
توجه: نوشته ها، مقالات و نظریات منتشر شده از صدای هندوکش تنها بیانگر نظر نویسندگان است، موافقت صدای هندوکش برایشان شرط نیست.