در دو دهه اخیر، رژیم فروپاشیده جمهوریت همواره با چالش‌های داخلی و خارجی دست‌وپنجه نرم کرده است. یکی از علت‌های اصلی فروپاشی این رژیم، اعتماد بی‌حد رهبران آن به حمایت ایالات متحده امریکا بود.
موضوعی که اکنون شاه‌محمود میاخیل، معاون پیشین وزارت دفاع جمهوریت، در اعترافی تلویحی به آن پرداخته است. میاخیل در مقاله‌ای مفصل که از سوی یکی از رسانه‌ها نشر شده، تأکید کرده است که حامد کرزی و محمد اشرف غنی «به دلیل روایت‌های دروغین استخباراتی بیگانگان، بیش از اندازه به حمایت امریکا وابسته ماندند و باور داشتند که امریکا هرگز از افغانستان خارج نخواهد شد، در حالی‌که امریکا از سال ۲۰۱۴ رسماً اعلان خروج کرده بود».
این اعتراف به‌خوبی نشان می‌دهد که تصمیمات کلان و حیاتی حکومت وقت، نه بر اساس خواست و منفعت مردم، بلکه بر پایه اطلاعات و روایت‌های تحریف‌شده استخباراتی بیگانگان گرفته می‌شد، نه بر اساس واقعیت‌های میدانی.
روایت‌های ساختگی در دوران جمهوریت از سوی کشورهای منطقه طراحی و تقویت می‌شد. هدف این روایت‌ها ایجاد بی‌اعتمادی میان چهره‌های سرشناس، سیاستمداران و رهبران امنیتی بود تا افغانستان نتواند نظامی مستقل و استوار داشته باشد.
بر بنیاد این اعتراف، پاکستان در چوکات آی‌اس‌آی شبکه‌ای گسترده شامل بخش‌های رسانه‌ای و افرادی در شهرهای پیشاور، کراچي و کویته ایجاد کرده بود تا روایت‌های دروغین را در میان افکار عمومی و حکومت افغانستان منتشر کند؛ روایت‌هایی‌که سپس از طریق رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و حتی برخی مقامات منصوب در حکومت، به‌عنوان واقعیت جا زده می‌شد.
در دوران حاکمیت حامد کرزی و پس از آن اشرف غنی، افراد نزدیک به استخبارات کشورهای همسایه در حکومت، نهادهای امنیتی و رسانه‌ها نفوذ پیدا کردند تا روایت‌های ساختگی را تقویت کنند. همین امر بیش از هر عامل دیگری باعث شد کسانی‌که در رأس رژیم جمهوریت قرار داشتند، همواره زیر فشار باشند و نتوانند تصمیمات مستقل و مبتنی بر منافع ملی بگیرند.
یکی دیگر از علت‌های ناکامی جمهوریت، ضعف بنیادی در نهادهای امنیتی و سیاسی آن بود. اداره امنیت ملی وقت، به‌جای مقابله با نفوذ خارجی و پروژه‌های تخریبی، خود به بستری برای فساد و ناتوانی مبدل شده بود.
در این مدت، اکثریت رهبرانی‌که در سمت‌های بالای امنیتی قرار داشتند، به‌جای حفاظت از کشور و جلوگیری از دسایس بیگانگان، وقت خود را صرف توطئه علیه یک‌دیگر نموده و به فکر تأمین منافع شخصی بودند.
در نتیجه می‌توان گفت که فروپاشی جمهوریت، نتیجه طبیعی نظامی بود که بر اساس روایت‌های دروغین، وابستگی، فساد و بی‌کفایتی بنا شده بود. رهبران این رژیم، به‌جای تکیه بر مردم، با فریب و دروغ آشکار، دل به حمایت خارجی بستند و در دام روایت‌های ساختگی و تحلیل‌های استخباراتی بیگانگان افتادند.
همین وابستگی کورکورانه، آنان را از درک واقعیت‌های جامعه افغانستان بازداشت و در نهایت تصمیمات‌شان به سود بیگانگان تمام شد نه ملت.
از جانب دیگر، نفوذ سازمان‌یافته کشورهای همسایه و فعالیت گسترده آنان در عرصه رسانه، سیاست و امنیت، ضربه‌های سنگینی بر پیکر جمهوریت وارد کرد. وقتی بیگانگان توانستند با استفاده از شبکه‌های تبلیغاتی و چهره‌های نفوذی، روایت‌های ساختگی را جایگزین حقیقت کنند، طبیعی بود که اراده و استقلال رهبران وقت هرچه بیشتر تضعیف گردد.
بیان این اعترافات امروز از زبان کسانی‌که خود در رأس رژیم جمهوریت بودند، آشکارا می‌رساند: کشوری که بر اساس دروغ، فساد و وابستگی اداره شود، هرگز روی ثبات و پیشرفت را نخواهد دید.
توجه: نوشته ها، مقالات و نظریات منتشر شده از صدای هندوکش تنها بیانگر نظر نویسندگان است، موافقت صدای هندوکش برایشان شرط نیست.
