جنرال نورالحق علومی، وزیر وقت داخله در حکومت فروپاشیدهی جمهوریت، در سال ۵۱۰۲ در یکی از نشست‌ها به نکته مهمی اشاره کرد و گفته بود که عامل اصلی ناامنی‌های شمال کشور، «دوستان ما» هستند. اما نه خودش این گفته را توضیح داد، نه رئیس‌جمهور وقت واکنشی نشان داد و نه مجلس نمایندگان پیگیر شد که این دوستان چه کسانی‌اند و به چه دلیل امنیت را مختل کرده‌اند؟ علومی به صراحت گفت که ملیشه‌های مسلح وابسته به «ائتلاف شمال» عامل اصلی ناامنی‌ها در شمال کشورند؛ موضوعی که سزاوار بررسی و تحقیق جدی بود.
پشتون‌های ساکن شمال، از آغاز تا سقوط نظام جمهوریت، همواره از حقوق اساسی خود محروم ماندند. در ولایاتی چون قندوز، ظلم و ستم ملیشه‌های وابسته به عطا محمد نور، امرالله صالح و دیگر قوماندانان محلی، به ویژه علیه پشتون‌ها، به‌حدی شدید شد که مردم به ستوه آمدند. در قندوز، داستان‌های دهشتناک از جنایت‌های قوماندان میر علم که با حمایت کامل امرالله صالح فعالیت می‌کرد، زبانزد عام و خاص شده بود. گفته می‌شود در یک شب ۲۶ شهروند بی‌گناه را به شهادت رساند و خانواده‌هایشان در سوگ و ماتم نشستند.
در روزهای اخیر، امرالله صالح طی اظهاراتی بی‌سابقه، آمریکا و کشورهای غربی را مسئول دو خیانت تاریخی علیه افغانستان معرفی کرده است. او مدعی شد که آمریکا دو بار به ملت افغانستان خیانت کرده: نخست در اوایل دهه ۱۹۹۰ و بار دوم در آگست سال ۲۰۲۱. این در حالی است که او و هم فکرانش، اشغال افغانستان را مشروع می‌دانستند و با افتخار سرزمین مسلمانان را زیر سُم اسبان ارتش کفار معامله کردند. خیانت همین افراد، زمینه ساز حمله آسان ناتو به افغانستان شد. آن‌ها با در اختیار گذاشتن کوردینات زمینی و حمایت عملی از نیروهای صلیبی، مستقیماً در جنگ علیه اسلام مشارکت کردند.
امرالله صالح به دلیل روابط عمیقش با سازمان CIA شهرت دارد. او در چارچوب آموزش‌های همین سازمان رشد کرد و در زمان اشغال، به دست آمریکایی‌ها در جایگاه‌های بلند نظامی و امنیتی چون وزارت داخله، ریاست عمومی امنیت ملی و ریاست کشف خارجی گماشته شد. صعود این چهره بدنام به این مقامات نه از روی شایستگی، بلکه به واسطه فعالیت‌های جاسوسی‌اش در کنار احمدشاه مسعود، برای CIA، در زمان اشغال شوروی و حمایت‌های مالی و تبلیغاتی آن‌ها بود. اکنون اما، همین فرد به‌گونه‌ای ظاهر می‌شود که گویا منتقد سیاست‌های آمریکاست؛ ادعایی که نه تنها خنده‌دار، بلکه تلاشی بی‌ثمر برای فریب افکار عمومی و تطهیر چهره‌ی خود است. واقعیت این است که امرالله صالح از جمله چهره‌هایی بود که در راستای تحقق اهداف استراتژیک ایالات متحده، در ساختارهای سیاسی، استخباراتی و امنیتی افغانستان نقشی کلیدی داشت.
از اشرف غنی گرفته تا صالح و دیگر مقامات رژیم جمهوریت پیشین، همه مسئول اصلی فساد، تبعیض، قوم‌گرایی و ناکامی‌های گسترده آن دوره هستند. اکنون که آن نظام فروپاشیده، انتقاد از بیگانگان برایشان تبدیل به عادتی رایج شده و این راه آسان گریخت از شکست‌های خویش میٰپندارند.
امرالله صالح اکنون سعی دارد با تحریف حافظه‌ی تاریخی ملت، چنین وانمود کند که تنها آمریکا مسئول سقوط دولت کابل بوده است. در حالی‌که نهادهای امنیتی تحت رهبری خودش، سابقه‌ای طولانی در ظلم بر مردم، قتل‌های هدفمند، بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه‌های سیستماتیک دارند.
گذارش های تائید شده از نهادهای معتبر بین‌المللی، گسترش مراکز داعش در شمال و شرق افغانستان، در سایه حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم امرالله صالح صورت گرفت. شواهد و گزارش‌های محلی نشان می‌دهد که در زمان حکومت جمهوریت، حکومت فعلی در ولایاتی چون سرپل، جوزجان و بدخشان عملیات‌هایی علیه داعش آغاز کرده بود. اما ریاست امنیت ملی و وزارت دفاع وقت، با استفاده از هلیکوپتر، جنگجویان داعش را از میدان جنگ نجات داده و به مناطق امن انتقال می‌دادند؛ رخدادهایی که واکنش‌ها و پرسش‌های جدی در میان مردم برانگیخت.
در بدخشان نیز چند بار طالبان دست به عملیات ضد داعش زدند، اما گزارش‌هایی وجود دارد که نهادهای امنیتی وقت، نه تنها اقدام موثری علیه آن‌ها انجام ندادند، بلکه به طور مخفی از آن‌ها حمایت کردند. برخی از چهره‌های محلی، علمای دین، نمایندگان سابق پارلمان از جمله ظاهر قدیر نیز تأیید کردند که در برخی ولسوالی‌های کوهستانی بدخشان و ولایات شرقی، حمایت مالی از داعش توسط همان شبکه‌های استخبارای صورت می‌گرفت که با امرالله صالح در ارتباط بودند.
این همه دلایل به روشنی نشان می‌دهد که امرالله صالح و چهره‌های مشابه او، امروز از واقعیت فرار میکنند و با اتهام‌زنی‌های بی‌اساس به آمریکا و حکومت فعلی، می‌خواهند گذشته‌ی سیاه خود را به اساس همین دلایل پنهان کنند.
توجه: نوشته ها، مقالات و نظریات منتشر شده از صدای هندوکش تنها بیانگر نظر نویسندگان است، موافقت صدای هندوکش برایشان شرط نیست.
