توجه: نوشته ها، مقالات و نظریات منتشر شده از صدای هندوکش تنها بیانگر نظر نویسندگان است، موافقت صدای هندوکش برایشان شرط نیست.
بخش‌اول؛ روایت تسلط احمدشاه مسعود بر معادن پنجشیر:
افغانستان در سالیان متوالی علی‌رغم دارابودن ذخایر هنگفت معدنی و منابع طبیعی بی‌شمار با آن‌هم جزء کشورهای فقیر بوده که بزرگترین دلیل این وضعیت اسف‌بار را می‌توان حملات اشغال‌گرایانه ابرقدرت‌های دنیا و متعاقبا تسلط جنگ‌سالاران غارتگر بر این‌خاک دانست.
در این مقاله نگاهی می‌اندازیم به تاریخچه تلخ دومین سنگ گرانبهای دنیا یا همان زمرد، زمردی‌که در پنجشیر کشف شد و قرار بود متعلق به‌تمام افغان‌ها باشد اما از قضای روزگار به‌دستان نامبارک احمدشاه مسعود و پیروان‌اش افتاد.
در نتیجه همانطور که انتظار می‌رفت بجای استفاده‌شدن این نعمت خدادادی در راستای فراهم‌نمودن زندگی بهتر برای ملت افغانستان، همچون سوخت جنگ‌های تنظیمی و حزبی مسعود و اطرافیان‌اش واقع‌شد و آتش جنگ‌های داخلی خانمان‌سوز را بیش از قبل شعله‌ور نمود.
زمرد افغانستان برای نخستین‌بار در سال ۱۹۷۰ در معدن بزمل در شرق روستای دست روات در دره پنجشیر توسط یک زمین‌شناس روس کشف گردید.
تصرف معادن پنجشیر توسط مسعود:
روایت داستان سقوط معادن زمرد پنجشیر به دستان احمدشاه مسعود را سلطان جان کلیوال که از سال 1355 تا 1357 به عنوان انجنیر در ریاست معادن و زمین شناسی وزارت معادن و صنایع به کارهای میدانی و اداری مشغول بود، این‌چنین تعریف می‌کند:
در ماه اسد 1357 با تشکیل گروه اکتشافی‌ام از طرف ریاست سروی جیالوجی و معادن غرض پیشبرد امور ساحوی معادن زمرد پنجشیر عازم آن ولسوالی «اکنون ولایت» گردیدم.
گروه کاری ما که متشکل از دو نفر متخصص شوروی و هفت تن انجنیران افغان با مأمورین فنی و اداری، کارگران ماهر و مسلکی، جمله به تعداد 35 نفر مصروف کار شدیم.
در همان روزها بود که احمدشاه مسعود از پاکستان به پنجشیر تازه برگشته بود و چندی بعد آوازۀ کشته‌شدن پهلوان محمدجان که گفته می‌شد سرکردۀ مجاهدین است پخش شد و بعدا اطلاع یافتیم که احمدشاه مسعود سرکردۀ مجاهدین شده است.
در بین کارگران روزمزد ما «امرالله صالح» که در آن‌هنگام متعلم صنف یازدهم مکتب بود هم قرار داشت و انجنیر عبدالواسع که سرانجنیر داخلی گروه ما بود وی را به‌همراه خود گرفت و در انتقال نمونه‌هایی که غرض تحقیقات بعدی از نقاط مختلف در ساحه اخذ می‌کردند با انجنیر مذکور کمک می کرد.
