نویسنده: اشکان مرتضوی از زمانی که افغانستان مورد تاخت‌وتاز دشمنان و محل زورآزمایی قدرت‌های جهان قرار گرفت، سیل مهاجرت افغان‌ها به کشورهای دیگر، به‌ویژه کشورهای همسایه، فزونی یافت و شاکلهٔ منسجم ملت افغان دچار پراکندگی و آشفتگی شد این روند مهاجرت سال‌های سال ادامه پیدا کرد و از زمانی که حتی عمر نویسند به آن قد نمی‌دهد، جریان داشته و هنوز نیز ادامه دارد در میان کشورهای همسایه، ایران و پاکستان دو کشوری هستند که بیشترین پذیرش مهاجران افغان را نسبت به کشورهای دیگر و دور دارند
در سال‌های نخستین مهاجرت افغان‌ها و اوضاع وخیمِ جنگی افغانستان و نبود زیرساخت‌های کافی برای گذران زندگی عادی برای همگان، هم سیل مهاجرت بسیار قوی بود هم پذیرش و همدیگرپذیری کشورهای همسایه محترمانه و دلسوزانه و نرم‌دلانه بود.
اما با گذر زمان و پدیدآمدن تحولات بسیار هم در داخل افغانستان هم در کشورهای جهان و منطقه، روزبه‌روز این رویهٔ سالم و آرامِ کشورهای همسایه نسبت به مهاجران چهره عوض کرد و آن روی سکه برای مهمانان چندین‌ساله نشان داده شد. از میان دو کشور پرپذیرشِ ایران و پاکستان، پاکستان برای سالیان متمادی رویهٔ ثابت و یک‌رنگ نسبت به مهاجران داشته است. تا اینکه در همین اواخر و سال پیش یک‌باره شروع به روند تخلیهٔ مهاجران افغانی در سطح گسترده نمود و سیل اخراج مهاجران افغانی را به کشورشان تسریع نمود. همچنین اموال و دارایی‌های چندین‌سالهٔ آنان را مصادره نمود و گویای هما‌ن‌طور که دست‌خالی به پاکستان رفته و پناه برده بودند، دوباره با همان وضعیت برگشتند و از صفر و نو شروع کردند. آنچه در قبال این رویهٔ یک‌بارهٔ پاکستان خوشبینانه می‌شود تلقی‌اش کرد، اقدام فوری و شفاف و اجرای سراسری اخراج است که بیانگر قاطعیت مسئولان کشور پاکستان است و کسی نمی‌تواند دراین‌باره شکایتی بکند.
اما در آن سوی این پرچین و در داخل ایران، روند برخورد با مهاجران همیشه یکسان و عادی نبوده است و در سالیان درازی که افغان‌ها مهمانان این کشور بودند، هرگز از یک آرامش نسبی و برخورد و تعامل سالم از سوی قانون و مسئولان و حتی مردم برخوردار نبودند.
بلکه همواره و هرازگاهی آشوبی چه از سوی مردم به بهانه‌های مختلف و واهی چه از سوی دولت برای سامان‌دهی مهاجران و قانونی‌سازی مدارک آنان برای اقامت بهتر و طولانی‌تر در قبال دریافت مبالغ هنگفت و بسیار، به راه انداخته می‌شد و خانه‌تکانی‌های همیشگی صورت می‌گرفت.
چنانکه اخراج مهاجران به‌صورت دسته‌ای و فله‌ای و هر روز از مرزهای هر دو کشور جریان ثابت داشته است و روزی نبوده است که گروه کلانی از مهاجران ردمرز نشوند و با دستان خالی و جامه‌های کاری و سرووضع نامناسب وارد خاک‌شان نشوند. برای همین، کشور ایران هرگز نه راضی به ماندن مهاجران افغانی در داخل کشور بودند نه راضی به اخراج کلی آنان مثل کشور پاکستان؛ بلکه همواره آنان را در میان دو تصمیم ماندن به هر قیمتی و رفتن به هر قیمتی نگه داشته‌اند و آنان را به مهره‌های بازی پنهان و کثیف خودشان برای سوءاستفاده‌جویی و پیشبرد اهداف تجاری و اهرمی برای فشارآوردن روی مسئولان کشور افغانستان برای پذیرفتن برخی مطالبات و دادن برخی امتیازات تبدیل کرده‌اند.
با این وضعیت اسفبار و از سوی دیگر، ناپایداری اقتصاد ایران و بی‌ارزش واحد پولی آن و عدم وضعیت پایدار و ثابتش، و از سوی دیگر، وضعیت پایدار و ثابت و رونق بازارهای افغانستان، بهترین گزینه این است که مهاجران دوباره به کشور خودشان برگردند و به زندگی‌شان در کشور خودشان ادامه بدهند.
انس حقانی در پیوند به مجازات عاملین مهاجرستیزی در ایران، در شبکهٔ ایکس خودش از مهاجران افغانی خواست تا به کشورشان بگردند.
وی نوشته است: «از مهاجرین افغان می‌خواهم که به خانه بازگردند و با همکاری، خانهٔ خود را بسازند.» وی خطاب به مهاجرین افزود: «ما تنها همین سرزمین را داریم که می‌توانیم در آن صاحب عزت، حیثیت، کرامت و ارزش‌های خود باشیم.» توجه: نوشته ها، مقالات و نظریات منتشر شده از صدای هندوکش تنها بیانگر نظر نویسندگان است، موافقت صدای هندوکش برایشان شرط نیست.
